مادربرد (MotherBoard) چیست ؟

بورد اصلی یكی از قطعات اصلی كامپیوتر به حساب می آید و اگر به CPU لقب مغز كامپیوتر را بدهیم مطمئنآ بورد اصلی در حكم ستون فقرات خواهد بود. كلیه ی قطعات یك كامپیوتر شخصی چه به طور مستقیم چه غیر مستقیم به این بورد وصل میشوند و از این جهت است كه نام بورد مادر یا اصلی برای این قطعه كاملا مناسب میباشد.

نام اصلی:Mother Board یا Main Board
نام فارسی:بورد اصلی(بورد مادر)

اما در گذشته ی نه چندان دور ( اواسط دهه ی ۹۰ میلادی) مادربوردها دارای دو دسته ی كلی بودند كه تفاوت آنها در نوع منبع تغذیه ( Power Supply) بود اما به مرور زمان یكی از آنها منسوخ و حذف شد.
نوع اول و قدیمی تر دارای كانكتور منبع تغذیه AT و نوع دوم كه هنوز هم رایج است دارای كانكتور منبع تغذیه ATX بودند. البته این مورد تنها فرق این دو نوع مادربرد نبود. بلكه همراه منبع تغذیه مدل ATX قابلیت هایی همچون كنترل نرم افزاری سوئیچ خاموش كردن كامپیوتر و توان روشن كردن دستگاه از طریق شبكه و غیره نیز وجود داشت.
از بحث منبع تغذیه كه بگذریم باید بدانیم در یك مادر بورد چه میگذرد و وظیفه ی این قطعه چیست؟

بخشهای اصلی یك برد اصلی عبارتند از :

۱) BIOS ( Basic Input Output System) به صورت یك تراشه ی كوچك روی بورد اصلی قرار دارد كه اطلاعات مورد نیاز مادر بورد در آن به وسیله ی یك باطری نگه داری میشود. این تراشه در هنگام روشن شدن كامپیوتر اقدام به تست قطعات كامپیوتر میكند و در صورت سالم بودن قطعات یك بوق كوتاه میزندو اگر ایرادی پیدا كند به نسبت همان نوع ایراد بوق خاصی را به صدا در میاورد(خود تراشه بلند گو ندارد بلكه سیگنال صوتی لازم را به بلند گو ارسال میكند) سپس بعد از گذراندن مرحله اول بوت این تراشه اقدام به شمارش سلول های حافظه ی رم میكند و بعد از ان شناسایی هارد دیسك و دیگر قطعات متصل به رابط IDE را انجام میدهد. این تراشه ی كوچك وظایف زیادی به عهده دارد كه در حوصله این مقاله نمیگنجد و در سطوح بعدی به آنها خواهیم پرداخت.

۲) North & South CHIP چیپ شمالی و جنوبی به صورت دو تراشه ی مجزا بر روی بورد اصلی نصب شده اند كه مهمترین بخش یك مادر بورد هستند و مرغوبیت و امكانات یك مادر بورد را از روی این دو چیپ می سنجند. اگر مادر بوردی در اختیار دارید به راحتی این دو تراشه روی آن قابل رویت هستند. روی تراشه ی شمالی كه بزرگتر و مهم تر است معمولآ یك هیت سینك ( خنك كننده ی الومینیومی یا مسی) وجود دارد (و در موارد جدیدتر یك فن كوچك). وظیفه ی این دو تراشه به صورت مختصر برقرای ارتباط كلیه قطعات ورودی و خروجی و داخلی و خارجی با پردازنده ی مركزی است.

۳) CPU Socket سی پی یو به صورت مستقیم بر روی مادر بورد نصب میشود و نوع سوكت (محل اتصال و تعداد جای پایه ها) و همچنین نوع و مدل چیپ شمالی و جنوبی است كه تعیین میكنند كه این مادر بورد چه نوع پردازنده ای را پشتیبانی میكند و چه پردازنده ای به اصطلاح قابل استفاده بر روی این بورد است.

۴) Power Supply Connector به محل اتصال فیش پاور كامپیوتر گفته میشود كه دارای دو ردیف ده تایی است كه از منبع تغذیه مستقیم به مادر بورد وصل میشود و برق مورد نیاز مادر بورد و سی پی یو و دیگر اجزا متصل به بورد اصلی را تامین میكند.

۵) در اینجا منظور از I/O كلیه ورودی و خروجی هایی است كه به صورت اسلات روی مادر بورد قرار دارند و یا به صورت پورت در پشت كیس قابل رویت هستند.

از جمله ی اصلی ترین و لاینفك ترین این اسلات ها كه نیاز به یك بحث مفصل در آینده مفصل دارد اسلات رم است كه در مادر بورد های فعلی به صورت ۴ بانك ۱۸۴ پایه ای وجود دارد. دوره آموزش تعمیر کامپیوتر
از دیگر اسلتها میتوان شیار AGP و دیگر شیارهای PCI را نام برد.در شیار AGP فقط میتوان كارت گرافیك نصب نمود اما در درون اسلتهای PCI كه دست كم ۵ عدد از انها به رنگ سفید بر روی بورد اصلی مشخص هستند میتواد قطعاتی مانند كارت صدا و كارت مودم و كارت شبكه و انواع كارت های رابط دیگر را نصب نمود…
البته در سیستم های پیشرفته استانداردی جدید تر با نام PCI EXPRESS وجود دارد كه مدتها پیش نوید آن داده شده بود.
دیگر ورودی خروجی های مهم كامپیوتر را به صورت فهرست وار فقط نام میبریم.