ديودهاي زنر يا شكست، ديودهاي نيمه هادي با پيوند p-n هستند كه در ناحيه باياس معكوس كار كرده و داراي كاربردهاي زيادي در الكترونيك، مخصوصآ به عنوان ولتاژ مبنا و يا تثبيت كننده ولتاژ دارند.
هنگامي كه پتانسيل الكتريكي دو سر ديود را در جهت معكوس افزايش دهيم در ولتاژ خاصي پديده شكست اتفاق ميافتد، بدين معني كه با افزايش بيشتر ولتاژ، جريان بطور سريع و ناگهاني افزايش خواهد داشت. ديودهاي زنر يا شكست ديودهايي هستند كه در اين ناحيه يعني ناحيه شكست كار ميكنند و ظرفيت حرارتي آنها طوري است كه قادر به تحمل محدود جريان معيني در حالت شكست ميباشند، براي توجيه فيزيكي پديده شكست دو نوع مكانيسم وجود دارد (واردات قطعات الکترونیکی)
مكانيسم اول در ولتاژهاي كمتر از 6 ولت براي ديودهايي كه غلظت حاملها در آن زياد است اتفاق ميافتد و به پديده شكست زنر مشهور است. در اين نوع ديودها به علت زياد بودن غلظت ناخالصيها در دو قسمت p و n ، عرض منطقه بار فضاي پيوند باريك بوده و در نتيجه با قرار دادن يك اختلاف پتانسيل v بر روي ديود (پتانسيل معكوس)، ميدان الكتريكي زيادي در منطقه پيوند ايجاد ميشود.
با افزايش پتانسيل v به حدي ميرسيم كه نيروي حاصل از ميدان الكتريكي، يكي از پيوندهاي كووالانسي را ميشكند. با افزايش بيشتر پتانسيل دو سر ديود از آنجايي كه انرژي يا نيروهاي پيوند كووالانسي باند ظرفيت در كريستال نيمه هادي تقريبأ مساوي صفر است، پتانسيل تغيير چنداني نكرده، بلكه تعداد بيشتري از پيوندهاي ظرفيتي شكسته شده و جريان ديود افزايش مييابد.
مكانيسم ديگري كه براي پديده شكست ذكر ميشود، مكانيسم شكست بهمني است. اين مكانيسم در مورد ديودهايي كه ولتاژ شكست آنها بيشتر از 6 ولت است صادق ميباشد. در اين ديودها به علت كم بودن غلظت ناخالصي، عرض منطقه بار فضا زياد بوده و ميدان الكتريكي كافي براي شكستن پيوندهاي كووالانسي بوجود نميآيد، بلكه حاملهاي اقليتي كه بواسطه انرژي حرارتي آزاد ميشود، در اثر ميدان الكتريكي شتاب گرفته و انرژي جنبشي كافي بدست آورده و در بار فضا با يونهاي كريستال برخورد كرده و در نتيجه پيوندهاي كووالانسي را ميشكنند. با شكستن هر پيوند، حاملهاي ايجاد شده خود باعث شكستن پيوندهاي بيشتر ميشوند .
بدين ترتيب پيوندها بطور تصاعدي يا زنجيري و يا بصورت پديده بهمني شكسته ميشوند و اين باعث ميشود كه ولتاژ دو سر ديود تقريبأ ثابت مانده و جريان آن افزايش يافته و بواسطه مدار خارجي محدود ميشود. چنين ديودهايي داراي ضريب درجه حرارتي مثبت هستند . زيرا با افزايش درجه حرارت اتمهاي متشكله كريستال به ارتعاش در آورده، در نتيجه احتمال برخورد حاملهاي اقليت با يونها، بهنگام عبور از منطقه بار فضا زيادتر ميگردد. به علت زياد شدن برخوردها احتمال اينكه انرژي جنبشي حفره يا الكترون بين دو برخورد متوالي بمقدار لازم براي شكست پيوند برسد كمتر شده و در نتيجه ولتاژ شكست افزايش مييابد.