کتاب گویا از آن دسته ابزارهایی است که در سال‌های اخیر با پیشرفت وسایل شنیداری در خدمت ترویج فرهنگ مطالعه برای عموم افراد قرار گرفته و ابزاری است سرگرم‌کننده و فوق‌العاده برای صرفه‌جویی در وقت.
تاریخچه
*****
پیشینه کتاب گویا در جهان به سال 1931 برمی‌گردد که در آن سال گنگره آمریکا، برنامه کتاب سخنگو را در دستور کار قرار داد. این پروژه که «کتاب برای نابینایان» نام داشت، در ابتدا در راستای کمک به نابینایان برای مطالعه صورت گرفت. بنیاد نابینایان اولین بار کتاب سخنگو را در سال 1932 تولید کرد و سال بعد برای اولین بار تولید انبوه کتاب سخنگو آغاز گشت.
در سال 1933 جی. پی هارینگتون که در رشته مردم‌شناسی کار می‌کرد، آمریکای شمالی را درنوردید تا تاریخ قبایل بومی آمریکایی را روی دیسک‌های آلومینیومی با استفاده از گرامافونی که با برق اتومبیل کار می‌کرد ضبط کند. کتاب سخنگو سنت قصه‌گویی را که هارینگتون سال‌ها پیش تحقیقاتی درباره آن انجام داده بود، زنده می‌کرد. تا سال 1935 که پس از آن کنگره تصویب کرد کتاب‌های سخنگو برای شهروندان نابینا به رایگان ارسال شود، پروژه «کتاب برای نابینایان بزرگسال» به طور جدی دنبال می‌شد.
ابتدا برخی از کتاب‌های آموزشی و درسی روی کاست پیاده شد و به دنبال آن کتاب‌های ادبی و داستان و حکایات ارائه شدند. در سال 1970 شرکت کتاب گویا شروع به اجرای طرح اجاره کتاب صوتی کرد و خدمات فروش محصولات خود را به کتابخانه‌ها توسعه داد. به این ترتیب کتاب گویا هر چه بیشتر جایگاه خود را میان مردم باز کرد و طرفداران بسیاری یافت. در اواسط دهه 1980 نشر کتاب گویا، فعالیتی با گردش مالی بالغ بر چندین میلیارد دلار در سال بود.
با پدید آمدن سی‌دی، طرفداران آثار صوتی بیشتر شد. با توسعه اینترنت، تکنولوژی‌های ارتباطی، فرمت‌های جدید فشرده صوتی و دستگاه‌های پخش صوتی MP3 که به راحتی قابل حمل هستند، محبوبیت کتاب‌های سخنگو به شکل شگفت‌انگیزی رو به افزایش گذارد. این رشد با دسترسی به خدمات دانلود کتاب‌های گویا شدت یافت.
همگانی شدن دستگاه‌های پخش موسیقی مانند آی‌پودها نیز کتاب‌های سخنگو را برای عموم افراد قابل دسترس‌تر ساخت.
امروزه صنعت نشر کتاب سخنگو در دنیا، صنعتی بزرگ با گردش مالی قابل توجه است که توجه شایسته به آن می‌تواند برای ارتقاء فرهنگ مطالعه کتاب و همچنین تلفیق دنیای نشر سنتی با امکانات و الزامات نشر روز و بهره مندی از آن در کشور ما نیز مفید باشد.