همانطور که بارها و بارها در مقاله های مختلف برایتان از شبکه های اجتماعی گفته ایم، این اجتماعات به خودی خود نه تنها ضرری ندارند، بلکه گاهی می توانند بسیار هم مفید فایده واقع شوند. اما به نظر روانشناسان، چه سن و سالی برای پیوستن به شبکه های اجتماعی مناسب است؟

به عنوان فردی که مسئولیت یک انسان خردسال را بر عهده گرفته یا چه به عنوان پدر یا مادر، چه نکاتی را باید در زمینه استفاده فرزندانمان از شبکه های اجتماعی در نظر داشته باشیم؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال همراه شوید.

کودکان نسل های گذشته و هم سن و سال های ما، این جمله خاطره انگیز را از زبان پدرها و مادرهایشان به یاد دارند: «اگر دوستانت بخوان بیفتن تو چاه، آیا تو هم همراه اونا می خوای سقوط کنی؟ » این جمله و جملات نظیر آن، شاید در نسل قبلی برای جلوگیری پدرمادرها از اتفاقات و مشکلات ناگواری گفته می شد که فرزندان همسن و سال ما را با خود به گودال ناکامی کشانده بود.

مشکلاتی که کودکان همیشه با آن به نوعی گریبان گیرند. مشکلات و اشتباهاتی که اغلب ناشی از فشار اطرافیان و دیدن دوستانی است که در انجام یک کار با یکدیگر همراه هستند و این همراهی، همچون دامی است که آن ها را تشویق می کند که به جریان خاصی بپیوندند و به نوعی شریک اشتباهات متداول دیگران شوند.

باید ها و نباید های کودکان و نوجوانان در دنیای مجازی؛ آنچه که باید خانواده ها و نوجوانان در حین استفاده از دنیای شبکه های مجازی بدانند

اما حالا عصر ارتباطات، راه خود را به دنیای کودکانه فرزندان نسل امروز باز کرده است و همراه با تغییرات شگرف خود، جملاتی که به کودکانمان باید بگوییم را نیز تغییر داده است. در واقع نسخه جدید این جمله این روزها بدین صورت شیده می شود:

اگه همه دوستای تو تا قبل از ۱۳ سالگی تو فیس بوک باشن، آیا تو هم باید مثل اونا بشی؟

موضوعی که غالب پدر و مادرها باید از آن اطلاع داشته باشند آن است که FFC قانونی را برای حفاظت از کودکان خردسال در اینترنت وضع کرده است که به تبع آن، سرویس های اینترنتی همچون فیس بوک، توئییتر، Ask.Fm، Yik Yak و ... موظفند که اطلاعاتی را که باعث بروز حس کنجکاوی یا ایراددار هستند را از دسترس کودکان خارج کرده و از نمایش آن ها برای این طیف از کاربران خودداری کنند. به طور خیلی ساده، بسیاری از سایت ها با جلوگیری از ثبت نام نوجوانان زیر ۱۳ سال، این مشکل را حل می کنند.

اما همانطور که بسیاری از ما در شبکه های اجتماعی در فیس بوک مشاهده می کنیم، کودکان کم سن و سال در رابطه با سن و سال واقعیشان در هنگام ثبت نام دروغ گفته و به دنیای آنلاین می پیوندند. اما شما به عنوان یک پدر و مادر، با دیدن دوستان و فرزاندان آن ها نمی توانید از این موضوع کاملا گذشته و آن را عادی قلمداد کنید.

خوشبختانه فیس بوک در این زمینه، یک صفحه مختص ابزار و امکاناتی برای کنترل فرزندان دارد که به سبب آن می توانید از امکان کنترل کودکانتان در فیس بوک بهره مند شوید. برای مثال، در این صفحه آموزش هایی برای نحوه گزارش کودکانی که زیر ۱۳ سال قرار داشته و از این سرویس استفاده می کنند به همراه آموزش پاک کردن تصاویر فرزندانتان از فیس بوک یا نحوه گزارش مزاحمت هایی که برای خودتان یا برای فردی دیگر اتفاق افتاده دیده می شود.

البته، این که سن کودک شما ۱۳ سال یا بیشتر از آن است نیز دلیل قانع کننده ای برای اینکه آن ها امکان بهره مندی آزادانه و بدون محدودیت از تمامی شبکه های اجتماعی را دارند نیز محسوب نمی شود. در واقع، این موضوع که آن ها از نظر قانونی اجازه ورود به شبکه های اجتماعی را پیدا کرده اند، دلیلی بر پذیرش این موضوع که آن ها به بلوغ لازم برای کنترل و کنار آمدن با مسئولیت هایشان (handle the responsibility) را دارند، نیست.

«اگه همه دوستای تو همکلاسی هایشان را با اپلیکیشن ها اذیت می کنند، آیا تو هم باید این کار رو انجام بدی؟»

وب، تلفن های هوشمند و اپلیکیشن ها، راه را برای قلدری و آزار و اذیت یا کارهای وحشتناک دیگری که برخی کودکان در قبال دیگران انجام می دهند، بدون آنکه پیامد منفی یا مجازاتی آنی برای آن ها داشته باشد، آسان و باز نموده است. اپلیکیشن ها و سرویس های اجتماعی که هویت های ناشناس در آن دیده می شوند، همچون Yik Yak که مقبولیت آن در حال افزایش است، در بعضی کشورها و مناطق برای دانش آموزان محصل در دوره های دبیرستان و راهنمایی ممنوع اعلام شده است. اما چرا؟

یکی از دلایل ایجاد این محدودیت، استفاده از این شبکه و برخی از کاربران با هویت ناشناس برای ترساندن و آزار و اذیت همکلاسی ها و ایجاد رعب و وحشت در آن ها بوده است. این موضوعات متاسفانه به قدری جدی است که برخی از خودکشی های اخیر کودکان کم سن و سال را با کامنت ها و نظرات رعب انگیز و آزاردهنده برخی افراد ناشناس در Ask.Fm نسبت می دهند.

باید ها و نباید های کودکان و نوجوانان در دنیای مجازی؛ آنچه که باید خانواده ها و نوجوانان در حین استفاده از دنیای شبکه های مجازی بدانند

خوشبختانه، بر خلاف برخی شبکه های اجتماعی که نام برده شد، فیس بوک و با حرارت کمتر، توئیتر، اینستاگرام، تامبلر و ... امکان ردیابی نظرات و پیغام های کاربران به آسانی وجود دارد و ناشناس ماندن در این شبکه ها و فعالیت کردن در آن ها چندان کار ساده ای نیست. بدین ترتیب پدر و مادرها می توانند با دنبال کردن فعالیت فرزندانشان در این شبکه ها، در صورت بروز مشکل برای آن ها یا حتی ایجاد مشکل توسط آن ها به سرعت خود را وارد ماجرا کرده و برای رفع این مسائل اقدام نمایند.

در طرف دیگر، اما اپلیکیشن ها و سایت هایی که کاربران با هویت های ناشناس در آن حضور دارند، به شما به عنوان پدر یا مادر یا سرپرست امکان ردیابی و دنبال کردن آنچه در جریان است یا چه کسی در پشت آن قرار گرفته را نمی دهد. به همین خاطر شما در نقش پدر و مادر یا سرپرست، باید تا حد امکان از فعالیت فرزندانتان در شبکه های اجتماعی ناشناس جلوگیری کرده و با روشن کردن قضیه و توضیح شفاف آنچه در این شبکه های اجتماعی ممکن است برای فرزندانتان اتفاق بیفتد، آن ها را از مشکلات و خطرات این گونه اجتماعات آگاه نمایید.

«اگر همه دوستان تو کارهای ناشایاسته انجام می دهند، آیا تو هم باید این کار را انجام دهی؟»

در کمال تاسف، این روزها، مشکلات پدر و مادرها با فرزاندانشان دیگر مثل قبل نیست. مشکلات فرزندان دیگر تنها به قلدری، بد اخلاقی یا مسائل عاطفی آن ها باز نمی گردد. در واقع نگرانی پدر و مادرهای امروزی در قبال کودکان نسل امروز، تنها محدود به دنیای آنلاین آن ها در شبکه های اجتماعی نمی شود، بلکه مشکلات دیگری همچون رابطه های جنسی در سنین پایین و مسائل اینچنینی نیز گریبان آن ها را گرفته است. در واقع، پیغام های رمزنگاری شده که با جستجو در اینترنت و منابع اجتماعی نمونه های آن را مشاهده می کنید، روابط پنهانی و مشکلات و مسائل نامناسب دیگری که در سن و سال پایین دامن گیر بچه ها و خانواده ها می شود، مسئله مهمی است که پدر و مادرهای امروزی باید با آن دست و پنجه نرم کنند.

در حالی که این مسائل، جز موضوعاتی است که پدر و مادرها خصوصا برای صحبت کردن در موردشان با فرزاندانشان چندان راحت نیستند، اما بهترین راه حل برای درمان و مدیریت این بحران ها، گفتگوی مستقیم و صریح با فرزندان در این رابطه است. در واقع، شما به عنوان پدر و مادر یا سرپرست، باید رک و بی پرده و مستقیم با فرزندانتان در باره این موضوعات بحث کنید و بدان ها اجازه دهید که بدانند که شما چه چیزی را مناسب و چه چیزی را نامناسب می خوانید. در این صورت، در صورت بروز هر گونه مشکل یا اتفاقی در این زمینه، آن ها موضع گیری شما را به خوبی می دانند و شما می توانید راه حل های بعدی را از همین قسمت پیگیری کنید.

نظر شما چیست؟ شما چه راه حل هایی را برای حل معضلات و مشکلات پدر و مادرها و کودکان در دنیای آنلاین مناسب می دانید؟ پیشنهادات و نظرات خود را با ما و دیگران در میان بگذارید.